Beste Jaap,
Ik merk dat ik Nederland niet zo’n leuk land vind op dit moment. De lontjes zijn kort, de meningen worden hard en gepolariseerd gepresenteerd. De media kiezen voor het zichtbaar maken van de extremen in plaats van de nuance en elke mening wordt gepresenteerd als een feit. De politiek drukt zich ferm uit over onderwerpen die die fermheid niet verdragen als we tot een oplossing willen komen.
We hebben te maken met onderwerpen die ingewikkeld en niet zomaar oplosbaar zijn. Onderwerpen die het verdienen dat we naast de wens en ambitie ook de pijnlijke kanten ervan zichtbaar maken. Onderwerpen waarvan we weten dat we keuzes moeten maken die ons raken en geen ‘instant satisfactie’ opleveren.
Ad hoc is geen oplossing
De vraagstukken waar we voor staan, vragen om een visie waarin lange termijn en breder kijken dan het lokale vraagstuk belangrijk zijn. We lossen ze niet op met ad hoc-besluiten of kortetermijnoplossingen. Dat bedenk ik niet, dat zeggen politici en de media zelf. Maar dat is niet de teneur van het maatschappelijke debat. Wat diezelfde politici en media doen, is precies het tegenovergestelde. Al dan niet gedwongen door de waan van de dag, reageren ze ad hoc op incidenten en actualiteiten.
En dus rijden we straks met zijn allen 130 terwijl we weten dat dit het fileprobleem noch het milieuprobleem helpt oplossen, staat de zoveelste rel over de komst van een AZC centraal en wordt iedere emotie over kortetermijnincidenten breed uitgelicht.
Time span of discretion
Elliot Jaques, een Canadees organisatiepsycholoog en psychoanalyticus, beschreef ooit het begrip ‘time span of discretion’: het vermogen dat iemand heeft om het eigen handelen in het licht van lange tijdlijnen te zetten. Iemand met een grote time span handelt in het nu met een langetermijnblik naar de toekomst. Zo iemand weet dan ook dat het effect op zijn handelen niet in het hier en nu ligt, maar in het daar en dan. Bijsturen op feedback in het hier vindt plaats met effect dat je op langere termijn wilt bereiken in het achterhoofd.
Die time span of dicretion is een vermogen, een competentie. Als we Jaques volgen, dan hebben we politici en media nodig die dat kunnen, willen we de vraagstukken van vandaag aankunnen. Mensen die niet op ieder incident inspelen, maar blijven handelen vanuit een breed perspectief en een lange-termijndoel. Die dus ook kunnen verdragen dat ze vandaag dingen moeten doen waar mensen niet blij van worden.
Neerwaartse spiraal
Het valt me op dat er niet zoveel mensen in media en politiek zijn die dat vermogen tentoonspreiden. En als ze het wel doen, dat ze dan worden afgestraft in het publieke debat. Want daar is geen geduld voor die lange lijn. Dat is geen nieuws. Daarmee worden onze onmiddellijke behoeften niet mee bevredigd.
Ik vrees dat er sprake is van een neerwaartse spiraal. We stemmen niet op partijen die ons die onmiddellijke behoeftebevrediging niet bieden. De media willen geen nieuws zonder emotie en sensatie. En dus moeten politieke partijen mensen aantrekken die van de ad hoc-reactie zijn in plaats van de lange lijn.
Er zijn assessments waarin die time span of discretion gemeten kan worden. Hoeveel Haagse politici zouden hoog scoren denk je? Ik geloof dat ik het niet wil weten.
Groet,
Leike